Na het (stilistisch) spetterend vuurwerk van deel 2 was dit derde en laatste deel van de Monster-trilogie echt een afknapper. Lanoye probeert al zijn verhaallijnen neer te leggen, maar slaagt daar naar mijn oordeel niet in. Hij laat de al erg belaagde familie Deschryver in dit derde deel alle hoeken van de kamer zien; geen enkel familielid komt ongeschonden uit het verhaal. De eerste helft van dit deel besteedt hij vooral aan het in herinnering roepen van een aantal verhaallijnen (vervelend als je de drie delen net achter elkaar leest) en vervolgens trekt hij zijn groteske tot de overtreffende trap door, wat mij betreft tot in het absurde, en dus in het ongeloofwaardige. Het meest markant is dat in de zelfmoordscène van de totaal vastgelopen, berooide en vereenzaamde Bruno, een scène die bijna ondragelijk is om te lezen, en ik vermoed dat dit ook bewust Lanoye’s opzet was. De taal en stijl van dit derde deel is even plastisch-vettig Vlaams als de vorige, maar haalt toch niet meer het niveau van het middelste deel (of is er sprake van gewenning?). Blijft alleen de intrige rond Katrien, dé dramatis personae vanaf het begin van de trilogie, die al die tijd onze nieuwsgierigheid geprikkeld heeft naar wat haar zo’n trauma bezorgd heeft in haar jeugd dat ze nauwelijks nog iets zegt en geregeld onheilspellende hallucinaties heeft waarin een garnaalvisser en een Gille de Binche opduiken, telkens met een onduidelijke boodschap. Maar de ontknoping van haar verhaal is ronduit teleurstellend, we blijven echt op onze honger. Meteen is duidelijk wat ik al in het tweede deel vermoedde: niet de psychologische uitdieping van de personages en hun dramatische ontwikkeling staan centraal in deze trilogie, maar de morele en maatschappijkritische boodschap. Het was Lanoye te doen om een beschrijving van de instorting van de ingebeelde gemeenschap Vlaanderen-België, eind twintigste eeuw, met zijn schijn-instituties en scheve machtsverhoudingen, in dit verhaal verpersoonlijkt door de familie Deschryver. Lanoye heeft vooral geïnvesteerd in het debiteren van zijn naargeestige, cynische en sarcastische waarheid over deze samenleving in crisis. Dat is zijn goed recht, en we moeten het er uiteraard niet mee eens zijn, maar het is spijtig dat hij dit niet heeft uitgewerkt in een doorleefder verhaal, met echte mensen van vlees en bloed, in plaats van groteske karikaturen. ( )

gesigneerd