Thoroughly enjoyable: well written and insightful. ( )

Al vele jaren probeer ik de mensheid het verschil uit te leggen tussen een reiziger en een toerist. De meeste mensen komen nooit voorbij die tweede categorie. Daar is helemaal niets mis mee, (in)direct verdien ik mijn boterham al een kwart eeuw dankzij deze mensen. Ze gaan op vakantie, staan op een camping of verblijven in een strandhotel, doen wat ze leuk vinden, of dat nu een stad bekijken is, een wandeling maken of aan het zwembad liggen en gaan weer naar huis. Tevreden.

Een reiziger wil niet tussen andere reizigers zijn. Hij wil niet die bijzondere kerk bezoeken. Hij hoeft de werelderfgoedlijst van de Unesco niet af te tikken. Hij doet niets bijzonders. Hij wil opgaan in de menigte. Wat hem onderscheidt: hij wil voelen hoe een land is. Hij wil weten hoe de lokale bevolking leeft. Hij reist volgens het ‘fly on the wall’ principe.

Paul Theroux is de ultieme reiziger. Het maakt helemaal niet uit of hij naar de stille Zuidzee reist om daar met zijn kano langs eilandjes te peddelen waar volkeren wonen die nog nooit een blanke man hebben gezien of dat hij de trein pakt naar de Britse kust, een half uurtje van de plek waar hij woont. Hij observeert en beschrijft wat hij ziet. Als het mooi is, dan is het mooi. Als het lelijk is, dan is het lelijk.

Zijn reisboeken onderscheiden zich daardoor van vele reisschrijvers. Hij wordt chagrijnig bevonden. Cynisch. Maar het maakt allemaal niets uit, hij kan niet anders. Dit is de manier om te reizen, een andere manier is per definitie surrogaat.

In The Kingdom by the Sea besluit hij om langs de kust te reizen in het land waar hij al jaren woont. Maar wonend in Londen, heb je al snel het idee dat de hele wereld zich afspeelt binnen het tube-gebied. Als je er niet met de ondergrondse kunt komen, dan bestaat het niet. Hij begint in Margate en gaat dan rond, helemaal langs de kust om het land echt te leren kennen. Met de klok mee. Wandelend. Met de trein. Met de bus. Hij verblijft in bed and breakfasts of kleine hotelletjes en leert een heel ander land kennen.

Britten hebben vele vreemde eigenschappen. In de auto zitten kijken naar de kust. Alle kleine spoorlijnen langs de kust gereisd willen hebben. Mensen verwelkomen in je huis, maar dan verre van gastvrij zijn. Generaties op een eigen eiland zorgen blijkbaar voor vreemde gewoonten. Theroux woont er al jaren, maar als Amerikaan kan hij zich ook verwonderen over wat hij allemaal tegenkomt.

Zonder dat het een dagboek wordt, is het leuk om te lezen over alles wat hij ziet. Dagen dat er niets bijzonders is. Ontmoetingen met vreemde kostgangers. Wandelpaden die bijna niet meer te vinden zijn. Dorpjes waar helemaal niets te zien is. Pubs waar de vaste gasten hem vreemd aankijken. Prachtige stranden zonder bezoekers. Lelijke stranden vol met strandgasten.

Vroeger namen mijn ouders ook regelmatig mee op vakantie naar Groot-Brittannië, een aantal plaatsen waar Theroux langs kwam, herkende ik. Als klein jochie keek ik natuurlijk met andere ogen, maar toch is er genoeg blijven hangen voor een herkenning. Mooi.

Theroux is een geweldig schrijver en een geweldig reizigers. De combinatie is goud waard.

Citaat: “Alle reizigers zijn optimisten, dacht ik. Reizen is op zich zelf een vorm van actief optimisme. Ik dacht onder het reizen voortdurend: het zal wel goed gaan, ik zal interessante dingen zien, ik zal iets ontdekken, ik zal geen been breken of beroofd worden, en aan het eind van de dag zal ik een aardig oud huis vinden om te slapen. Alles zal prima gaan, en zelfs als dat niet gebeurt, zal het belangwekkend zijn – de moeite van de reis waard.” (p.141)

Adventure

God, I hated this. I wanted to give up when I was halfway through, but some sick sense of perseverance compelled me to finish it.

I picked this up originally because I rather like travelogues; I didn't realize that Theroux is famous for the grim, bitter unhappiness of his travel writing (Theroux's theory is that "a lot of travel is misery and delay").

The problem is that Theroux never manages to make this misery and delay interesting. It's just tedious -- a hundred pages in, and you may be wondering why this grey misanthrope even gets out of bed in the morning but you're still not interested in his martyred quest around the British coastline. It doesn't help that Theroux is painfully repetitious. He has a handful of observations and conclusions that he will carelessly reuse again and again. God, those nuclear power stations suck! God, those railway enthusiasts suck! God, those Skinheads suck! Et cetera. The repetition of these points doesn't build to any greater theme or purpose: it's as if Theroux just didn't re-read his manuscript and hadn't realized that he'd used the exact same phrasing against the exact same target five times before.

God, I hated this. ( )

Delightfully ascerbic, and a time capsule of early '80s Britain—further removed from us than Theroux was from the Second World War that features in so many of the stories of the people he met, during his three-month clockwise journey of the coastal UK. I was recommended this by the podcast Backlisted, in which Andy Miller read the book's tour de force: a two page profile of the stereotypical British seaside town ("The muddy part of the shore was called the Flats, the marshy part the Levels, the stony part the Shingles, the pebbly part The Reach, and something a mile away was always called The Crumbles. The Manor, once very grand, was now a childrens' home. Every Easter two gangs from London fought on Marine Parade…") which ends with "It was raining." ( )