There's a scene towards the end of this book where the narrator, exhausted from nervous strain and a long drive, briefly falls unconscious at a café table. When she comes round, the friend who was sitting with her tells her that he saw her suddenly lean forward and fold up "like a ventriloquist's doll".

An image Mulisch chose carefully, of course, because the one fact we never manage to shake out of our minds whilst reading this very intimate first-person story of a tragic love-affair between two women is that it's actually being told by one of the biggest alpha-males of seventies Dutch literature, in a quite extraordinarily bare-faced bit of ventriloquism. To his credit, he doesn't quite turn it into porn (the only explicit sex described in the book is, bizarrely enough, between two men on a theatre stage), but we do get all the other clichés of male-gaze fantasy. Both women are scared stiff of their mothers; the relationship is incomplete by definition, without a man and without children; it can only end unhappily; there can only be a dramatic resolution by bringing a man into the story.

Mulisch is a competent and entertaining story-teller, and he manages to muddy the waters enough by clever image-play and high-cultural references that we almost believe that there's something serious going here. Perhaps not surprising to know that it was one of his most popular books, made into a reasonably high-profile film in 1979. But fifty years on the world has changed: it's hard now to see it as anything more than a rather pointless confidence trick. ( )

Laura is op weg naar Nice om haar moeder te begraven. Gestrand in Avignon schrijft ze in ijltempo haar verhaal over de fatale liefde met Sylvia. Door haar man verlaten omdat ze geen kinderen kunnen krijgen, begint Laura een relatie met Sylvia. Nadat Sylvia haar liefde voor Laura heeft bekend, gaat ze er stiekem vandoor om een verhouding te beginnen met de exechtgenoot van haar geliefde. In een meeslepende vertelling verweeft Mulisch de fatale liefde tussen Laura en Sylvia met de klassieke noodlotsdrama's van Orpheus en Oidipoes.

READ IN DUTCH

Twee vrouwen, een boek over twee vrouwen. En ook het eerste boek dat ik ooit en tot op heden van Harry Mulisch gelezen heb. Misschien dat ik meer van hem had moeten lezen, aangezien hij toch tot de Grote Drie behoort, maar het is er niet van gekomen. En zo net na mijn examen sta ik ook nog niet echt te springen om meteen weer allerlei literatuurboeken te gaan lezen. Ik heb nog genoeg boeken liggen die ik eerst maar eens uit moet zien te krijgen.

Twee vrouwen was een boek van Nederland leest, die wij steeds gekregen hebben via school. En dat was ook de reden dat ik het heb gelezen. Het verhaal trok mijn aandacht niet zo (toen ik de achterkant las), maar ach, ik had het boek toch en toen heb ik het ook maar even gelezen. Het is een boek dat je, naar mijn mening, makkelijk even uitleest. Ik heb er dan ook niet erg lang over gedaan. Het verhaal was best interessant, ik zag het einde ook niet aankomen en de schrijfstijl was niet zo irritant als ik misschien gedacht had. (Soms zijn mensen helemaal weg van iemands schrijfstijl en dan lees ik iets en vind het verschrikkelijk, maar dat was hier gelukkig niet het geval). Ik lees dat er allerlei symboliek in zat, maar ik kan me niet meer herinneren of ik die er ook allemaal uit gehaald had. Best een aardig boek dit, al met al. ( )

Niet erg bijzonder. Het verhaal is er een beetje, de sfeer is er een beetje, de diepgang is er een beetje, maar niks springt er echt uit en het einde doet erg onnatuurlijk aan, alsof er maar iets moest gebeuren om er van af te zijn.

Wat dat betreft een typisch voorbeeld binnen de relatie tussen mij en Mulisch: hij schrijft degelijk, af en toe zelfs goed, maar altijd net een beetje te "volwassen" en te goed geprobeerd. Geen sprankeltjes, waar ik wel van hou.

Zeker geen slecht boek, maar ook zeker geen aanrader dus. ( )

Not my favorite Mulisch. I found the main characters not very likeable; though they are life-like, I just found them rather annoying, and didn't really understand why they felt so attracted to eachother. Though I guess love doesn't always make sense...
I did like the ending, and the way the story builds up to it; from the very beginning you get the feeling it won't end well, yet the ending still came as a surprise. ( )