Wat is het heerlijk toeven in het universum dat Javier Marias ons heeft nagelaten. Zelfs dit laatste werk, verschenen kort voor zijn onfortuinlijke dood (september 2022), ademt helemaal de geest uit van de romans die hij de decennia ervoor had gepubliceerd. Zelfs hoofdpersonage en verteller, Tomas Nevinson, is dezelfde als in de meeste van die verhalen. De Britse spion van Spaanse afkomst komt na lange tijd nog eens in actie. Hij moet een Noord-Ierse vrouw opsporen die betrokken was bij een aanslag van de ETA, 10 jaar tevoren, maar die is ondergedoken. Dat lijkt een serieuze verhaallijn te suggereren, maar – zoals gebruikelijk bij Marias – is die redelijk dun; het duurt weer tot pagina 200 voor er van enige actie sprake is. Tot die tijd schotelt Marias ons in typische langgerekte zinnen vol associaties, nuanceringen en zijpaden de observaties en overdenkingen van Nevinson voor, met klassieke mijmeringen over de ondoorgrondelijkheid van mensen, over het onherroepelijke en de morele ambiguïteit van onze daden, over de schijn die elk van ons ophoudt, de ongrijpbaarheid van het kwade, enzovoort. En ook nadien, terwijl Nevinson met de verdachte vrouwen omgaat, wordt die erg gestileerde stijl volgehouden, tot en met de ontknoping. Van de Franse Nobelprijswinnaar Patrick Modiano wordt wel eens beweerd dat die steeds dezelfde roman schreef, telkens een variatie op eenzelfde thema, in dezelfde stijl. Marias, die de Nobel naar mijn mening ook dubbel en dik verdiend had, doet min of meer hetzelfde. Maar dat belet niet dat – hoewel zijn onderwerpen dikwijls cynisch-morbide zijn – al die boeken garant staan voor absoluut leesplezier. ( )

Kurz nach dem zu frühen Tod des Autors habe ich sein neuestes Buch geschenkt bekommen und mich wirklich sehr darüber gefreut. Allerdings habe ich mich sehr schwergetan das Buch zu lesen. Die Geschichte ist eigentlich sehr interessant Tomas Nevinson, der ehemalige Spion, wird noch einmal rekrutiert um eine ETA-Terroristin zu entlarven und zu töten. Drei Frauen kommen in Frage.
Eigentlich also ein sehr spannendes Thema, aber ich fand das Buch anstrengend und schwer zu lesen. ( )

I was disappointed
high expectations after Berta Isa: not even close ( )

Dos hombres, uno de ficción y otro en la realidad, tuvieron la oportunidad de matar a Hitler ant4s de que éste desencadenara la Segunda Guerra Mundial. A patir de este hecho, Javier Marías explora el envés del "Nó matarás". Si esos hombres quizá debieron disparar contra el fuhrer, ¿cabe la posibilidad de hacerlo contra alguien más? "ya se ve que matar no es tan extremo ni tan difícil e injusto si se sabe a quién".
Yo fuí educado a la antigua, y nunca creí que me fueran a ordenar un día que matara a una mujer. A las mujeres no se les pega, no se las toca, no se les hace daño..."
Tomas Nevinson, marido de Berta Isla, cae en la tentación de volver a los Servicios Secretos tras haber estado fuera, y se le propone ir a una ciudad del noroeste para identificar a una persona, medio española y medio norirlandesa, que participó en los atentados del IRA y de ETA diez años atrás. Estamos en 1.997. El encargo lleva el sello de su ambiguo ex-jefe Bertram Tupra, que ya, mediante un engaño, había condicionado su vida anterior.
La novela es una profunda reflexión sobre los límites de lo que se puede hacer, sobre la mancha que casi siempre trae la evitación del mal mayor y sobre la dificultad de determinar cuál es ese mal. Con el trasfondo de episodios históricos de terrorismo. Tomas Nevinson es también la historia de qué la sucede a quien ya le había sucedido todo y a quien, aparentemente, nada más podía ocurrir. ( )

¿Se debería asesinar a alguien si así se consigue evitar una matanza, un holocausto?. Javier Marías invita al lector a reflexionar sobre esta idea mientras se sumerge en el mundo de Tomas Nevinson. Como en las mejores clases de filosofía, el lector responde a la pregunta y, al avanzar en la lectura de la obra, se ve obligado a reconsiderar la respuesta una y otra vez, al ir desvelando el autor nuevos interrogantes, nuevos datos, más razones.
En esta novela volvemos al universo de Berta Isla (que ya incorporaba personajes de otras obras del autor) y seguimos a su marido, Tomas Nevinson, el espía retirado al que dan una nueva misión. Tomas debe desplazarse a otra ciudad, y descubrir cual, de entre tres candidatas, es la colaboradora con ETA y el IRA que ha conseguido vivir allí de manera clandestina durante años. Una vez identificada debe eliminarla. Con esta premisa, Javier Marías construye una novela magistral, que combina la mejor literatura con una buena dosis de filosofía. Leer esta obra es un auténtico placer. ( )