Ik heb wat moeite met boeken over "ons" Indië. Het is een bovenlaag van onze bevolking die heeft geprofiteerd van de wandaden in de kolonie. ( )

Hella Haasse wordt soms vernoemd als het vierde lid van de Grote Drie Nederlandse schrijvers. Sleuteloog zou een prominente plaats in haar oeuvre innemen, als één van haar drie Indische Romans. Het is een boek dat over de zoektocht van een vrouw in haar geheugen gaat. Daar onderzoekt ze een vriendschap die ze had toen ze op Indonesië woonde met 'Dee', een recalcitrante activiste. Onderweg passeren thema's als racisme, verraad, hypocrisie en de relativiteit van de waarheid. Haasse weet haar karakters realistisch neer te zetten, en geleidelijk het plot te ontrollen. Hoewel het boek me niet geraakt heeft, zie ik de kunde waarmee Haasse dit heeft aangepakt. Het is een compact verhaal dat een goede schets is van het leven op Indië, en met name over hoe vriendschap kan ontaarden in onbegrip. ( )

perborea ha ora pubblicato il romanzo “L’anello della chiave” comparso in Olanda nel 2002 ed opera dell’allora ottantaquattrenne scrittrice Hella Haasse. Questa è nata nel 1918 da genitori olandesi a Giacarta (allora Batavia nell’isola di Giava) quando le Indie Sud-Orientali erano colonie olandesi e si è stabilita ad Amsterdam, dove tuttora vive, dall’età di vent’anni. La sua produzione è vasta, va dalla narrativa alla saggistica al teatro. Prima di questo anche in altri romanzi aveva fatto dell’Indonesia, dei suoi luoghi di nascita e formazione, l’ambiente da rappresentare sia nella particolarità e suggestione dei posti sia nella vita dell’individuo e della collettività, nel travagliato processo storico verificatosi durante i lunghi anni della fine del colonialismo, delle guerre d’indipendenza, della formazione della Repubblica Indonesiana. Leggendo l’opera si sa di storia moderna ed anche di quella antica, dei miti, delle leggende, degli avvenimenti, dei personaggi, delle opere, della religione, dell’arte, degli usi, dei costumi che hanno attraversato i secoli e dei quali ancora oggi, in Indonesia, sono reperibili le tracce. Tutto questo non appesantisce la narrazione dal momento che emerge semplicemente, naturalmente come un elemento necessario di quanto detto, un aspetto inevitabile della vita descritta. Non solo le persone ma anche le cose, le strade, le case, le piante, i boschi, i fiumi, le cascate dell’Indonesia di prima e di dopo vivono, nella scrittura della Haasse, di una loro vita, hanno una loro anima, partecipano di quanto accade, dei pensieri, dei sentimenti, dei problemi di chi tra loro si muove, tra loro agisce da diverso perché d’origine europea, da meticcio perché di genitori diversi, da indigeno. Una situazione estesamente animata è quella che la Haasse riesce a suscitare nell’opera e ammirevole è il modo col quale la ottiene, lo stile, cioè, chiaro, scorrevole, vicino al parlato, contenuto nei periodi come se procedesse per immagini, per sensazioni a volte incalzanti, capace di ridurre, alleggerire anche i momenti più gravi della narrazione, di farla riuscire facile, vicina, intima a chi legge, di legarlo fino alla fine.

vrij kort boek waar ik eerst mee gestopt was, maar nu geheel opnieuw gelezen; de tweede helft was zeer goed te lezen en kende nog verrassende wendingen.
De twee vriendinnen hebben een onderlinge relatie die doet denken aan die is beschreven in de "geniale vriendin", maar Hella Haase was natuurlijk al eerder.
Mogelijk dat ik het na een derde keer lezen nog beter ga vinden. ( )

Als een journalist een kunsthistorica ondervraagt over een jeugdvriendin, komen allerlei herinneringen aan haar jeugd in Nederlands-Indië boven. Botsing tussen politieke ambities en verlangen naar vriendschap. Alles wordt gezien door de ogen van Herma. Al haar zekerheden brokkelen af. Veel flashbacks ( )