William Fleckenstein

Als reactie op de 'zelfverheerlijking' in zijn autobiografie Een turbulente tijd wordt Alan Greenspan in Greenspan's Bubbles door William Fleckenstein en Frderick Sheenan neergezet als een heuse zondebok met op zijn conto maar liefst drie bubbles. Een unicum volgens deze auteurs. En zij kunnen het weten, zij volgden de verrichtingen van Greenspan als voorzitter van de FED al jaren op de voet.

Een zondebok is natuurlijk gemakkelijk gemaakt van Alan Greenspan. Hij maakte in zijn periode als voorzitter van de Federal Reserve (FED) twee belangrijke bubbles mee: de internet-bubble (1995 – 2000) en de huizenmarkt bubble (2002 – 2007). Wat maakt Greenspan tot de veroorzaker van deze luchtbellen? En wat zijn de argumenten van de auteurs?

Laten we vooropstellen dat het boek diep graaft, gebruik maakt van verslagen van FED-overleggen en andere achtergrondinformatie die bijvoorbeeld ontbreken in Greenspan’s biografie. Greenspan heeft beide crisissen in eerste instantie onderschat of niet onderkend. Tot in 1999 was niet duidelijk bij de FED dat de Nieuwe Economie niet meer werkte. De methode die de FED gebruikte was die van renteverlaging. Dit is het eerste grote verwijt. Het regelmatig en stelselmatig verlagen van de rente (tot uiteindelijk 1 procent) verleidde veel mensen tot investeringen in aandelen want op 'gewoon' geld was nauwelijks rendement te maken. Dit gold ook voor institutionele beleggers als pensioenverzekeraars. Greenspan was een vurig verdediger van het 'verdienmodel' van de Nieuwe Economie. Het tweede verwijt is dat Greenspan altijd ontkend heeft dat er sprake was van een (aankomende) crisis, een overspannen financiële markt of bubble. Dit is op te maken uit officiële spreekbeurten, hoorzittingen en FED-verslagen. Het woord bubble komt nauwelijks ter sprake. En als dit al gebeurde, was dit in een context van onmacht en onvoorzien.

De les uit de Internet-bubble is bij de FED en zijn voorzitter niet aangekomen. Vanaf 2002 gebruikten vele Amerikanen de 'overwaarde' op hun huis als veredelde ATM en veroorloofden zich een luxe die eigenlijk niet kon. Hiervoor zijn bijzonder creatieve financiële constructies bedacht waarvan de subprime lending nu als de belangrijkste (en meest riskante) wordt gezien. In 2004 kwamen de eerste berichten van een overspannen markt en druk op de FED om hier wat aan te doen. Een andere indicator dat er iets mis was, heeft te maken met de devaluatie van de dollar. Dit wordt nu voornamelijk toegeschreven aan 11 september 2001 en de kosten verbonden aan The War on Terrorism, maar dit wordt ontkracht door de auteurs. Greenspan was in 2005 al aan het afbouwen. Zijn opvolger Ben Bernanke zat vanaf dag één in een lastig parket en kreeg direct een enorme crisis over zich heen.

De auteurs hebben zich in het boek duidelijk kwaad gemaakt over de positieve indruk die Greenspan in zijn autobiografie uitademt wat het bestrijden van recente financiële crises betreft. Het boek is zelfs voor beperkt financieel/economisch ingewijden goed te volgen. Argumenten worden rijkelijk met grafieken en treffende citaten onderbouwd. Mocht de Amerikaanse economie de Subprime Mortgage-schade overleven, dan zijn er al weer twee zware stormen aan het loeien: de prijs van olie (lees ook Olie-oorlog op de snelweg ) en de creditcard-schulden. Op de achtergrond zijn inmiddels andere sluipwespen herkend: de schulden/achterstallige betalingen van de pensioenfondsen (lees het boek While America Aged van Roger Lowenstein), en de onbetaalde rekening van de oorlog in Irak die Bush voor zijn opvolgers achterlaat (zie het zojuist verschenen boek Oorlog van $3 biljoen van Joseph Stiglitz).… (lisätietoja)