Wido Bourel

(NL hieronder)

For my English-speaking GR-friends, in short: This bilingual book (French/Dutch) deals with the Flemish language (a dialect of Dutch) in the Flemish part of France, in the north of the country, close to the Belgian border. The author, self-taught in Dutch while him being a French native, presents - in short, accessible chapters (bite-size chunks, as they say) - a history of the Flemish (or Dutch in general, with its links with German, for example) language throughout the centuries. From the era of Charlemagne, the Franks, the Saxons, ... - from a time when French (as we know it) didn't even exist yet in France - up to today's situation. The oldest Dutch text is said to be Hebban olla vogola... See this Wikipedia-article. In other words, Dutch, or rather, the Flemish dialect is older than French. The whole is given a finishing touch through, for example, a bibliographic list and vocabulary tables, showing the differences and similarities between Frankish, Dutch, and French; or Old Saxon, Dutch, and French. Wido Bourel offers the local population the advice to not only learn Flemish, but more importantly, also learn Dutch, if they are to seek employment in Belgium (Flanders in particular) or the Netherlands. Even if it's a small book, it offers valuable insight into the history of the Dutch language in, mainly, the northern part of France. Recommended, if you ask me. I personally find it a nice addition to my little pile of language-related books.

More information on the Flemish part of France: see this page, though I don't know how up-to-date it is.

--------------------

Dit tweetalig boekje (de ene bladzijde in het Frans, die ernaast in het Nederlands) werd me cadeau gedaan door een vriend van de familie. Gezien ik een zwak voor talen heb - zie mijn bescheiden stapeltje - was dit een zeer aangename verrassing. Het historisch luik van een taal interesseert me wel, ook wat verbanden met andere talen betreft (het Engels, het Duits, ...). Eerlijk gezegd heb ik weinig voeling met het Nederlands zelf, althans het Nederlands van vandaag. Ik vind het soms te opgeblazen, te onoprecht, soms wat elitair. Wellicht heeft dit te maken met hoe het gepropageerd wordt. Of misschien hoe het onrecht wordt aangedaan door een vorm van vereenvoudiging in de pers en elders.

De politieke strijd in België met betrekking tot het Nederlands snap ik ergens wel - toch zeker na het lezen van [b:Het Belgisch labyrint: een wegwijzer|12183020|Het Belgisch labyrint een wegwijzer (overschilderd natuurlijk)|Geert van Istendael|https://images.gr-assets.com/books/1336214836s/12183020.jpg|2727643] van [a:Geert van Istendael|1181721|Geert van Istendael|https://s.gr-assets.com/assets/nophoto/user/m_50x66-82093808bca726cb3249a493fbd3bd0f.png]. Zie mijn recensie hier. Alleen vind ik de manier waarop sommigen het Vlaams verdedigen iets te beangstigend. Het komt te zwart-wit over. Het blijft echter een feit dat, als je er de geschiedenis op naslaat, het Vlaams (en de Vlamingen) wat klappen te verduren kreeg. Maar eigenlijk zou je de liefde voor de taal zelf moeten promoten en er geen politieke strijd van maken in de wij-zij-zin. Zo ga je de zaak zeker niet vooruit helpen.

In Nederland bestaat echter de Vereniging ter Bevordering van het Gebruik van Bedreigde Nederlandse Woorden en Uitdrukkingen. Zie hun Facebookpagina. Excellent materiaal om kennis te maken met het Nederlands dat wat in de vergetelheid geraakt is.

Wido Bourel is in Frans-Vlaanderen geboren, in een periode en een gezin waarin Vlaams nog de moedertaal was. Hij heeft zich steeds ingezet voor de bevordering van het Nederlands, in die mate zelfs dat hij ervoor in Nederland en Vlaanderen ging studeren. Dankzij die studies kon hij de voorbije jaren verschillende gerelateerde werken schrijven en (laten) publiceren.

In dit kleine, recente werk leidt de heer Bourel ons doorheen de geschiedenis van het Nederlands, meer bepaald het Vlaams. Van in de 5de eeuw NC, over de Romeinen tot in het tijdperk van Karel de Grote. Hij begint bij het begin, de Germaanse talen en hun verdere ontwikkeling, waaronder het het Frankisch en het Diets. Het gebied bleef uiteraard niet beperkt tot België, Nederland en Duitsland. Ook in een groot stuk van Frankrijk (vooral het noordelijk gedeelte) kende een grote verspreiding van de Germaanse talen, in een of andere variant.

Het begint ergens met een stukje poëzie: Hebban olla vogala... Zie dit Wikipedia-artikel. De tekst werd oorspronkelijk door een monnik geschreven, als test van zijn nieuwe veer.

Bourel heeft ook oog voor de dialecten van het Nederlands (West-Vlaams, Brabants, Limburgs, ...) en voor de invloeden van de Franken en de Saksen op de vorming van het Nederlands. Het Nederlands, in zijn oude vormen, is ouder dan het Frans, wat al een hele tijd de nationale taal in Frankrijk (Rijk van de Franken) is. De culturele verschillen tussen Germaans en Latijns (of Romaans) komt ook even om de hoek piepen. En zo verplaatst Bourel zich via de tijdslijn naar de hedendaagse situatie van het Nederlands (of het Vlaams) in Frans-Vlaanderen.

België en Nederland hebben indertijd samenwerkingsakkoorden afgesloten om het gebied te ondersteunen, maar volgens Bourel is daar de laatste jaren weinig van gekomen, om niet te zeggen dat het strikte minimum gedaan zou worden, inclusief financiële steun. Het Vlaams in Frans-Vlaanderen is nog het meest verbonden met bijv. en vooral West-Vlaanderen, meer bepaald de Westhoek, de Schreve, zoals dat heet.

Echter is er doorheen de jaren een soort strijd ontstaan: Vlaams is geen Nederlands, moet als apart worden beschouwd, niet meer als dialect van het Nederlands. Versnippering i.p.v. vereniging. En dat terwijl alles gewoonweg aan elkaar gerelateerd is, de dialecten en de geüniformiseerde taal, zowel voor het Nederlands als andere talen (die ook hun eigen dialecten en varianten zullen hebben). Het is niet of-of, maar en-en. Geen Nederlands zonder Vlaams, geen Vlaams zonder Nederlands.

Het geheel is afgewerkt met een bibliografische lijst, een woordenlijst waarin het Frankisch vergeleken wordt met het Nederlands en het Frans, een woordenlijst waarin het Oudsaksisch vergeleken wordt met het Nederlands en het Frans, een uittreksel uit het Ludwigslied, en meer.

Het boekje leest zeer vlot, kan zelf meermaals gelezen worden: In het Frans. In het Nederlands. Simultaan, zodat je de vertaling kunt controleren, in beide richtingen. In stukken en brokken, door hier en daar een hoofdstukje eruit te pikken. Het is toegankelijk voor een breed publiek en een perfect opstapje naar werken die technischer zijn of bepaalde aspecten van het Nederlands meer gedetailleerd gaan behandelen. Een aanrader. En neen, je hoeft geen flamingant te zijn om aan dit werkje leesplezier te beleven. Als je voeling hebt met de streek (Frans-Vlaanderen) en het dialect, dan is dit zeker een werkje dat je gelezen moet hebben, naar mijn bescheiden mening.

De heer Bourel geeft nog wat advies mee aan zijn streekgenoten: Het is tof om Vlaams te klappen, maar het is beter om Nederlands te leren, zeker als men een job in Vlaanderen of Nederland ambieert. Met het Vlaams dat in de regio wordt gesproken, zal men niet ver aan de bak komen.

Dit boekje heeft mij alleszins de taalkwestie in Frans-Vlaanderen van een andere kant laten zien. Dit is niet het soort leerstof dat je op school krijgt, verre van zelfs, tenzij wellicht in taalstudies/richtingen aan de universiteit of hogeschool. De heer Bourel vermeldt trouwens dat Frans-Vlaanderen, door z'n specifieke karakter qua taal, nog steeds een onderzoeksbodem is voor taalstudenten uit (vooral) België.

--------------------

Voor wie meer informatie wenst: De auteur heeft een eigen webstek waarop hij allerhande informatie heeft geplaatst over het Vlaams (of het Nederlands) in Frans-Vlaanderen en elders: zie hier.

Uiteraard kun je op internet uitgebreidere informatie opzoeken over het Oudnederlands, de geschiedenis van de taal, en ga zo maar door. De VRT, bijvoorbeeld, heeft enkele jaren geleden in de reeks 'Man over woord' daarover bericht.… (lisätietoja)